اثرات خونریزی در بدن

اثرات کلی از دست رفتن خون عبارتند از:

1- از دست رفتن گلبول های قرمز به کاهش اکسیژن رسانی به بافتها منجر می شود.

2- کاهش در حجم خون سبب کاهش فشار خون میشود.

3- سرعت پمپاژ قلب جهت جبران فشار خون کاهش یافته، افزایش می یابد.

4- کاهش در قدرت ضربان قلب.

      خونریزی های خفیف و آرام معمولا بی خطر بوده و علائم عمومی ایجاد نمی کنند.

عدم رسیدگی فوری در خونریزی های متوسط( که تا حدود 1 لیتر خون از دست

می رود)، منجر به بروز حالت شوک می شود.

     در خونریزی های شدید، امکان بروز مرگ در عرض چند دقیقه نیز وجود دارد.

دستگاه گردش خون :

دستگاه گردش خون از مهمترین سیستمهای بدن میباشد که از سه جزء اصلی زیر تشکیل شده است :

  1- قلب      2- رگها       3- خون

  وظیفه این دستگاه انتقال مواد غذائی واکسیژن به سلولهای بدن وهمچنین انتقال مواد دفعی ودی اکسید کربن سلولها به اندامهای دفعی می باشد

علائم ونشانه های خونریزی

به صورت واکنشی و برای جبران خون از دست رفته، خون کمتری به قسمتهای کم اهمیت تر مثل پوست، می رسد و به همین دلیل رنگ پریدگی پوست و مخاطها جزو علایم شایع خونریزی است. در مراحل اولیه و یا  خونریزی های خفیف به جز رنگ پریدگیهای مختصرپوست و افزایش تعداد ضربانقلب علایمی دیده نمیشود ولی با افزایش شدت خونریزی علایم زیر ظاهر میشود:

1-  تشنگی

2- ضعف،  بی حالی،بی قراری و پرخاشگری

3-تند شدن ضربان قلب و ضعیف شدن نبضهای محیطی

4-عرق سرد روی پیشانی

5-تنفس سریع و سطح

6-تهوع و استفراغ

7-افت فشار خون

8- خواب آلودگی

9-احساس سبکی سر، سرگیجه و سردی پوست

10-احساس سرما

11-  وجود علایم خاص خونریزی در ارتباط با بعضی از قسمت های بدن مثلا خونریزی جمجمه، درون قفسه سینه یا شکم و…         

12- مشاهده خروج خون از زخم در موارد خونریزی خارجی    

 ــ به خاطر کاهش رسیدن خون اکسیژن دار به مغز، فرد دجار خواب آلودگی، گیجی، سیاهی رفتن چشمها و یا اضطراب و بی قراری می شود.

انواع خونریزی:

با توجه به نوع عروق آسیب دیده، خونریزیها به سه دسته تقسیم می شوند:

       1) خونریزی سرخرگی: این نوع خونریزی به دلیل سرعت زیاد جریان خون به صورت جهنده و با فشار زیاد است.رنگ خون به دلیل محتوای اکسیژن بالا قرمز روشن است.

     این نوع خونریزی به آسانی مهار نمیشود. درموارد قطع عضو به دلیل ضربه ممکن است سرخرگ به طور کامل و شدید منقبض شده و خونریزی قطع گردد.

       2 ) خونریزی سیاهگی: سیاهرگها شامل خون تیره بوده و جریان خون در آن آرام است و در نتیجه این نوع خونریزی بدون جهت و فشار بوده و آسانتر از خونریزی سرخرگی مهار میشود. یک خطر جدی خونریزی سیاهرگی، ورود هوا (مکش هوا ) به درون خون و بروز مرگ ناگهانی است. این موضوع خصوصا در مورد خونریزی از سیاهرگهای بزرگ گردنی صادق است. گر چه خون از درون سیاهرگهای آسیب دیده بدون جهش خارج می شود و میتوان با فشار ملایم آنرا مهار کرد، ولی در موارد آسیب به سیاهرگهای بزرگ امکان وقوع خونریزی شدید و غیر قابل مهار وجود دارد.

      3 ) خونریزی مویرگی: خون موجود در مویرگ ها مخلوطی از خون سرخرگی و سیاهرگی است. خون معمولا از زخم نشت می کند و مقدار خون از دست رفته نیز کم است. معمولا فشار روی زخم برای مهار خونریزی کفایت می کند و در بسیاری مواقع حتی بدون درمان، روی زخم خودبه خود لخته می بندد و خونریزی مهار میشود. در این نوع خونریزی خطر عفونی شدن زخم بیشتر از خطر از دست رفتن خون مطرح است.

 

باتوجه به کانون خونریزی، خونریزیها به دو دسته تقسیم می شوند:

       1) خونریزی داخلی:در خونریزی داخلی،خون از درون عروق خارج شده، ولی داخل بدن باقی میماند.یعنی خون به درون حفرات بدن مثل شکم، قفسه سینه، جمجمه و … می ریزد. این نوع خونریزی را

 با چشم نمی توان دید و تشخیص آن مشکل است.

       2) خونریزی خارجی: در خونریزی خارجی، خون از بدن خارج شده و بیرون می ریزد و غالبا نتیجه ی بریدگی، جراحت جنگی و شکستگیهای باز استخوان ها ایجاد می شود.

علل خونریزی ها:

از علل خونریزی خارجی می توان آسیبهای ناشی از تصادفات، ضربه ها، بریدگی با آلات برنده و صدمات جنگی در اثر گلوله و ترکش و… را نام برد.

از علل خونریزی داخلی می توان آسیب و ضربه در اثر تصادفات، ضربه ها، وارد شدن گلوله به درون احشاء ، برخی بیماریهای خاص مثل خونریزی گوارشی و اختلالات انعقادی اکتسابی و ارثی را نام برد.

 اهداف کلی در خونریزی ها 

1ـ شناسایی وضعیت مصدوم و شدت از دست رفتن خون

2ـ مهار خونریزی

3ـ تمیز نگه داشتن زخم و پوشاندن آن با گاز استریل جهت به حداقل رساندن خونریزی و ممانعت از بروز عفونت

4ـ انتقال مناسب مصدوم به بیمارستان

 

کمکهای اولیه در خونریزی ها

 ــ در ارائه کمکهای اولیه سرعت عمل به خرج دهید اما خونسردی خود را حفظ کنید.                             

    تاخیرممکن است به قیمت از دست رفتن جان مصدوم تمام شود.ــ  علایم حیاتی را کنترل کنید

ــ مصدوم را به پشت بخوابانید و پاها را در وضعیت زانوخمیده بالا ببرید.

ـ خونریزی را کنترل کنید ?!?

ــ مصدوم را گرم نگه دارید

ــ مصدوم را در وضعیت استراحت قرار داده و اندام زخمی را بی حرکت کنید

ــ لباس مصدوم را شل کنید

ــ در صورت بروز شوک، پاهای مصدوم را بالا نگه دارید اما در صورت خونریزی سر و گردن نباید سر را نسبت به بقیه بدن پایین تر نگه داشت ، چون سبب خونریزی بیشتر می شود.

ــ در صورتی که خون لخته شده باشد، از کندن و تمیز کردن آن خودداری کنید؛ زیرااین کار سبب خونریزی مجدد میشود.

ــ هرگز اشیائی مانند چاقو، تکه های شیشه و… را از زخم خارج نکنید زیرا امکان تشدید آسیب و خونریزی بیشتر وجود دارد. در این شرایط، از یک دستمال و یا باند حلقه شده به نام تــامپون استفاده کنید. توجه داشته باشید که  تامپون باید

 کاملا اطراف جسم را بپوشاند طوری که وقتی خواستید روی آن باندپیچی کنید،

  به جسم فشار وارد نشود.   

ــ مصدوم را به مرکز درمانی انتقال دهید.

غرق شدگی

غرق شدگی یکی از علل مرگ ومیر بچه ها و نوجوانان است . عوامل زمینه ساز عبارتند از : بیماری صرع , عقب ماندگی ذهنی , نداشتن آشنایی کافی با قوائد شناگری , افزایش استفاده از قایق های روباز و تندرو به خصوص شنا در مناطق حفاظت نشده .

هیچگاه فکر نکنید که کسی که زیر آب مانده ( حتی برای چند دقیقه ) حتماً مرده است . بعضی از افراد بعد از حتی نیم ساعت که زیر آب ماندشان در اب سرد گذشته است , زنده مانده اند .این امر بع این علت امکان پذیر است که در آب سرد , روند سوخت وساز بدن کند شده و مغز می تواند با وجود فقدان اکسیژن برای مدت طولانی تری زنده بماند .

اقدامات اولیه :

در مواجهه با فرد غرق شده , باید ابتدا وی را به کمک وسائلی از قبیل حلقه نجات , تکه الوار یا طناب بلند از آب خارج کرد .باید این نکته را در نظر داشت که تنها زمانی فرد می تواند مستقیماً اقدام به نجات مصدوم کند که اولاً دوره آموزشی نجات غریق را گذرانده باشد , چرا که امکان غرق شدن یک ناجی فاقد صلاحیت , بسیار زیاد است .

وقتی که فرد غرق شده را از زیر آب بیرون می آورید , شروع به تنفس دهان به دهان نمایید و در همین حال سعی کنید که فرد غرق شده را به سمت ساحل یا خشکی ببرید .

باید بلافاصله پس از خروج مصدوم بیهوش از آب , ابتدا دهان وی را از گل و لای و شن پاک کرد . نباید وقت را برای خارج کردن آب از ریه ها و معده هدر داد . به وضعیت تنفسی و ضربان قلب دقت شود . در صورتی که مصدوم تنفس و ضربان قلب نداشت به سرعت عملیات احیای قلبی ریوی CPR را شروع می کنیم .

مجدداً تاکید می شود , نباید وقت را برای خارج کردن آب از ریه ها تلف کرد , چرا که با دادن تنفس مصنوعی قوی و مناسب تمام آب از ریه ها جذب بدن می شود . در اوایل , تنفس مصنوعی قدری مشکل است ولی با جذب آب به بدن , تنفس دادن راحت تر می شود . اگر طی عملیات احیا فرد مصدوم استفراغ کرد , فوراً او را به پهلو , وضعیت بهبودی ( ریکاوری ) برگردانده تا مواد مستفرغه وارد ریه ها نشود . گاه ممکن است طی تنفس مصنوعی مقداری هوا وارد معده شود که خطر استفراغ دارد . در چنین مواردی فرد مصدوم را به شکم خوابانیده و دست های خود را به صورت ضربدر به دور شکم حلقه نماید و مختصری بالا بکشد تا هوا و آب از معده اش خارج شود . باید توجه داشت این عمل تنها در مواردی که اشکال تنفسی وجود دارد انجام شود .

نکته :

در فردی که به داخل آب های کم عمق شیرجه رفته و با سر به زمین برخورد کرده است , خطر قطع نخاع گردنی و فلج اندام ها وجود دارد . در مواجهه با چنین مواردی هنگام جابجایی و عمل احیا , باید بسیار احتیاط نموده و سعی کرد تا کوچکترین حرکتی به سر و گردن وی وارد نشود . همچنین در صورت نیاز به عملیات احیای قلبی ریوی باید از مانور فشار به فک استفاده کرد تا از آسیب به نخاع و ستون فقرات جلوگیری شود .

نکته بسیار مهم

کلیه افراد غرق شده پس از نجات و اقدامات اولیه حتی اگر کاملاً هوشیار باشند , باید به سرعت به بیمارستان منتقل شوند , چرا که آب جذب شده می تواند عوارض خطرناک و کشنده ای برای فرد داشته باشد .

علائم و نشانه های آسیب به دستگاه اسکلتی – عضلانی

1- درد در محل آسیب                                 2- زخم باز یا بسته                                 3- تورم شدید

4- تغییر شکل عضئ صدمه دیده                   5- دردناک بودن محل آسیب هنگام لمس ( حساسیت به لمس )

6- عدم توانایی یا عدم تمایل بیمار به حرکت دادن عضو

توجه : دربرخی موارد شکستگی که شدت ضربه باعث جداشدن دو قطعه استخوان از یکدیگر می گردد , ممکن است علامت دیگری نیز علاوه بر علائم یاد شده وجود داشته باشد , که این علامت شنیدن صدای سائیده شدن دو انتهای شکسته ی استخوان به یکدیگر یا احساس این حالت توسط خود است . این علامت به هنگام حرکت دادن عضو صدمه دیده توسط خود مصدوم یا دیگران ایجاد می شود و به طور معمول با درد بسیار شدیدی نیز همراه است . اما به هیچ وجه نباید از حرکت دادن عضو آسیب دیده و ایجاد چنین صدایی برای تأیید وجود شکستگی استفاده کرد .دراین حالت احتمال صدمه به عروق , اعصاب , ماهیچه و دیگر بافت های اطراف استخوان شکسته بسیار زیاد می باشد و به همین علت باید عضو صدمه دیده را در اسرع وقت آتل بندی و بی حرکت کرد .

معاینه دستگاه اسکلتی – عضلانی

1-      معاینه ی عمومی بیمار از نظر آسیب سایر قسمتهای مهم بدن مطابق روش ارزیابی بیمار

2-      معاینه اندام آسیب دیده

3-      بررسی گردش خون و حس در اندام آسیب دیده ( پر شدگی مویرگی )

معاینه اندام آسیب دید ه:

امدادگر ابتدا باید اندام را به طور کامل مشاهده و بررسی و شکل آن را با اندام طرف مقابل مقایسه کند . برای این کار ابتدا لباس های روی اندام را از محل درز لباس باز یا قیچی کنید و سپس آنها را از روی اندام صدمه دیده کنار بزنید . به هیچ وجه سعی در خارج کردن یا در آوردن لباس مصدوم به روش معمول را نداشته باشید زیرا ممکن است باعث تشدید صدمه به مصدوم شود .

 در مشاهده به دنبال علائم و نشانه های زیر بگردید :

1- زخم باز                   2- زخم بسته یا کبودی             3- تغییر شکل                          4- تورم

وجود هر کدام از این علائم را بعنوان آسیب قلمداد کنید و کمک های اولیه مناسب را انجام دهید . برای معاینه ی سایر قسمت های مشکوک , اندام را از بالا تا پایین به صورت حلقوی و یا دو دست به ملایمت فشار دهید . احساس هرگونه درد به هنگام لمس , راهنمای مهمی جهت شک به امکان وجود آسیب است .

در مورد حس اندام از بیمارسئوال کنید . آیا احساس مورمور شدن یا کرختی دارد ؟ این علائم می تواند نشانه آسیب یا عصب خونرسانی اندام باشد . اگر در نهایت هیچ کدام از علائم یا شده مشاهده نشد , از بیمار بخواهید تا اندام را به آرامی و با احتیاط حرکت دهد . بروز درد به هنگام حرکت دادن عضو نیز می تواند نشانه ی وجود صدمه و آسیب اسکلتی باشد .

توجه : در صورت وجود هر کدام از علائم یاد شده از تکان دادن عضو یا درخواست از مصدوم برای حرکت دادن عضو به شدت پرهیز کنید .

وضعیت گردش خون و حس اندام آسیب دیده بوسیله عوامل زیر بررسی می شود :

1- نبض اندام       2- پرشدگی مجدد مویرگی     3- رنگ و حرارت اندام       4- حس اندام       5- حرکت اندام

کمکهای اولیه در آسیب های دستگاه اسکلتی – عضلانی

کمکهای اولیه برای تمام آسیب های اسکلتی ( شکستگی , دررفتگی و پیچ خوردگی ) یکسان است و شامل مراحل زیر می باشد:

1- با حفظ خونسردی , صحنه حادثه را ارزیابی و درخواست کمک می کنید .

2- وضعیت تنفسی و هوشیاری مصدوم را کنترل کنید .

3- تمامی زخم های باز را با گاز استریل بپوشانید و خونریزی را کنترل کنید .

4- اگر آسیب یا علامت واضحی وجود ندارد , ولی مصدوم از درد شکایت دارد, همیشه مبنا را بر وجود شدیدترین آسیب اسکلتی یعنی شکستگی بگذارید و اقدامات لازم را انجام دهید .

5- از اقدام برا ی جا انداختن موارد شکستگی یا در رفتگی به شدت پرهیز کنید . به علاوه اگر سر استخوان شکسته از زخم بیرون زده است , سعی در فرو بردن آن به درون زخم نداشته باشید , بلکه آن را با روش مناسب , پانسمان و بانداژ کنید و سپس عضو صدمه دیده را با روش صحیح آتل بندی و بی حرکت کنید .

***********

در مواردی که شک به دررفتگی یا پیچ خوردگی نیز وجود دارد , باید درست مثل موارد شکستگی عمل کنید و اقدامات لازم جهت بی حرکت کردن عضو را انجام دهید . استفاده از کمپرس آب سرد از تورم بیشتر و درد می کاهد . به یا داشته باشید که در این موارد نیز آتل بندی و بی حرکت کردن عضو لازم است .

در کل بی حرکت کردن عضو آسیب دید هاصل مهم و اساسی در موارد شکستگی ها و دیگر آسیب های اسکلتی می باشد . برا یاین منظور از وسیله ای بنام آتل استفاده می شود .

شکستگی جمجمه , دنده ها , ستون فقرات , لگن و ران شکستگی های خطرناکی هستند که به مراقبت های ویژه نیاز داند .

شکستگی جمجمه می تواند با خونریزی داخل جمجمه ای یا ضربه مغزی همراه باشد . بنابراین باید سطح هوشیاری مصدوم , وضعیت تنفس و گردش خون , واکنش تقارن مردمک ها و حس و حرکت اندام ها را بررسی کرد و در صورت لزوم و کمک های اولیه مناسب را برا ی مصدوم انجام داد . در این موارد ثابت کردن سر و گردن را فراموش نکنید .

شکستگی دنده ها گاهی با آسیب به ریه , قلب , کبد یا طحال همراه است . به تنفس , نبض و فشارخون مصدوم توجه کنید و ه دنبال علائم خونریزی داخلی باشید .

شکستگی لگن و ران به علت مجاورت با رگ های خونی بزرگ همیشه با خطر خونریزی شدید داخلی و حتی مرگ مصدوم همراه هستند . همچنین خطر دیررس دیگر حرکت چربی در خون (آمبولی چربی) به دنبال این شکستگی ها ( به ویژه شکستگی استخوان ران ) و انسداد رگ های ریه است که معمولاً در عرض 24 تا 72 ساعت بعد از شکستگی روی می دهد و با سرفه , تنگی نفس , احساس بی قراری و اضطراب , تند شدن تنفس و نبض مصدوم و علائم شوک همراه است . آتل بندی و ثابت کردن سریع شکستگی ران بلافاصله پس از وقوع حادثه , احتمال بروز این عارضه ی خطرناک را تا حد زیادی کاهش می دهد .

لگن در برگیرنده اندام ها یادراری – تناسلی است و شکستن لگن خطر آسیب به این اندام ها را در بر دارد .

شکستگی مهره های ستون فقرات ( به ویژه مهره های گردنی ) از اهمیت بالایی برخوردار است و نیاز به مراقبتهای خاص دارد . بنابراین به علائم و نشانه های آسیب به ستون فقرات (مثل زخم , کبودی یا سایر علائم ضربه به سر , گردن و ستون فقرات , دردناک بودن ستون فقرات هنگام لمس , ضعف , فلج یا عدم توانایی در حرکت دادن اندام ها و از دست دادن حس یا مورمور شدن قسمتی از بدن در زیر ناحیه صدمه دیده ) توجه کنید و در صورت لزوم کمک های اولیه زیر را برای مصدوم انجام دهید :

1- مصدوم را در وضعیت ثابت نگه دارید و از هر گونه جابه جایی مصدوم به شدت پرهیز کنید .

2- به سطح هوشیاری , راه هوایی , تنفس و گردش خون مصدوم توجه کنید . تنفس این بیماران ممکن است به صورت شکمی باشد (بالا و پایین آمدن شکم با هر بار تنفس )

3- نبض , حس و حرکت اندام ها رابررسی کنید .

4- کمکهای اولیه را برای سایر عوارض و صدمات جدی مصدوم را انجام دهید .

5- جز برای انجام احیای قلبی –ریوی یا دور کردن مصدوم از محل ناامن و خطرناک , اقدام به جابجایی مصدوم نکنید .

6- با کمک تخته کمری کوتاه یا بلند , ستون مهره های مصدوم را ثابت کنید .

7-  تا رسیدن نیروهای امدادی به محل , از هرگونه جابه جایی مصدوم به شدت خودداری کنید و به ارزیابی مداوم و یادداشت علائم حیاتی وی ادامه دهید .

چگونگی آسیب به استخوان ها ( دستگاه اسکلتی – عضلانی )

1-      ضربه مستقیم

2-      ضربه غیرمستقیم مانند افتادن روی بازو که باعث شکستگی ترقوه می شود .

3-      نیروی چرخشی : پیچ خوردن پا هنگام دویدن یا اسکی و آسیب به فاصل و شکستگی استخوان ها

انواع آسیب های وارده به دستگاه اسکلتی

1- شکستگی                                                     2- دررفتگی                                 3- پیچ خوردگی

انواع شکستگی

شکستگی باز : هرگاه در ناحیه ی دچار شکستگی زخمی وجود داشته باشد که با محل شکستگی استخوان مرتبط باشد , بطوری که باعث شود تا محل شکستگی با محیط بیرون ارتباط داشته باشد , به آن شکستگی باز اطلاق می شود . این مسئله باغث افزایش خطر عفونت در محل شکستگی می گردد .

شکستگی بسته :  در این نوع شکستگی ها علی رغم شکسته شدن استخوان پوست سالم است ( زخم بسته ) و به این علت شکستگی بسته نام دارد .

 در شکستگی باز به علت احتمال ورود میکروب امکان بروز عفونت های شدید بیشتر از شکستگی بسته می باشد .

 دررفتگی :

هرگاه دو سطح استخوانی که در محل مفصل روبروی هم قرار می گیرند بطور کامل یا ناقص از محل خود جابجا می شوند به این حالت دررفتگی گفته می شود . این حالت معمولاً با پارگی و آسیب به رباطهای نگه دارنده اطراف مفصل همراه است . حرکت دادن محل دررفتگی همانند شکستگی بسیار دردناک و گاهی غیر عملی است . برای پیشگیری از آسیب به اعصاب و رگهای خونی و همچنین کاهش درد مصدوم باید مانع از حرکت مفصل شوید (آتل بندی) .

پیچ خوردگی :

آسیبی است که به علت کشیده شدن بیش از حد رباط های محافظ مفاصل به وجود می آید . در موارد پیچ خوردگی نیز برای کاهش درد مصدوم و جلوگیری ار ایجاد آسیب بیشتر , باید در اسرع وقت اقدام به بی حرکت کردن عضو صدمه دیده کنید  (اتل بندی ).