هفته سلامت، سلامتی از خود مراقبتی آغاز می شود
سال هاست زنگ خطر بیماری های غیر واگیر در کشور به صدا در آمده و در چند سال اخیر با رشد فزاینده سرطان ها و بیماری های قلبی – عروقی، نگرانی ها بیشتر و هزینه های درمانی سرسام آورتر شده است.نمونه بارز آن هزینه مستقیم سالانه 2 هزار میلیارد تومانی است که در کشور صرف درمان سرطان می شود و با احتساب هزینه غیرمستقیم، 6 هزار میلیارد تومان خسارت به کشور تحمیل می‌کند و هر سال 450 هزار سال از عمر ایرانیان می‌کاهد!
سالانه 91 هزار نفر در کشور به علت سکته قلبی، 43 هزار نفر به علت سکته مغزی و 30 هزار نفر به علت سرطان جان خود را از دست می دهند! گذشته از این موارد، فشار خون، دیابت، افسردگی و استرس نیز در زمره ی بیماری های غیر واگیر بوده که قابل توجه است.در واقع ریشه این مرگ و میرها و بیماری های غیر واگیر در رفتار تغذیه ای، شیوه غلط زندگی، کم تحرکی، مصرف دخانیات و آلودگی هوا است.با این وصف همه این مشکلات قابل پیشگیری بوده و با کنترل عوامل ذکر شده و همچنین با توانمند سازی مردم برای تغییر رفتار و شیوه زندگیشان می توان تا حد زیادی از ابتلا به این بیماری ها غیر واگیر و مرگ و میر ناشی از آن که شاید روزی گیربان ما را نیز بگیرد جلوگیری کرد.
در همین راستا با توجه به ضرورت ترویج رویکرد خود مراقبتی برای پیشگیری اولیه از عوامل خطر بیماری های غیر واگیر، شعار "یک عمر سلامت با خود مراقبتی"، از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به عنوان شعار اصلی هفته سلامت امسال اعلام گردیده است و برنامه های هفته سلامت به جای فروردین ماه، در اول اردیبهشت اجرا خواهد شد. شعار روزهای هفته سلامت نیز به ترتیب:
دوشنبه 1 اردیبهشت: توانمندسازی نوجوانان و جوانان برای خود مراقبتی.سهشنبه 2 اردیبهشت: عموم مردم، نیازمند خود مراقبتی.چهارشنبه 3 اردیبهشت: خانواده، خاستگاه خود مراقبتی.پنجشنبه 4 اردیبهشت: رسانه ها، مروّجان خود مراقبتی.جمعه 5 اردیبهشت: نهادها و پایگاه های مردمی، کانون های خود مراقبتی.شنبه 6 اردیبهشت: تیم سلامت، مربیان خود مراقبتی.یکشنـبه 7 اردیبهشت: سیاستگذاران و مدیران اجرایی، حامیان خود مراقبتی.
اما خود مراقبتی یعنی چه؟
خود مراقبتی، گام اول سلامت است.خود مراقبتی، یعنی اقدامات و فعالیت های آگاهانه، آموخته شده و هدفداری که فرد به منظور حفظ حیات، حفظ و ارتقای سلامت خود و خانواده اش انجام می دهد.خود مراقبتی قسمتی از زندگی روزانه مردم و شامل مراقبتی است که به فرزندان، خانواده، دوستان، همسایگان و اجتماعات محلی نیز گسترش می یابد.در واقع خود مراقبتی شامل اعمالی است که مردم انجام می دهند تا تندرست بمانند، از سلامت جسمی خود مراقبت کنند، نیازهای اجتماعی و روانی خود را برآورده سازند، از بیماری ها پیشگیری کنند، ناخوشی ها و وضعیت های مزمن را بهبود بخشند و نیز از سلامت خود بعد از بیماری حفاظت کنند.
بیشتر انسان ها قسمت عمده جوانی خود را در سلامت کامل سپری می کنند اما همه ما گهگاه به بیماری های خفیف و گذرا مبتلا می شویم.گاهی از بیماری های حاد رنج می بریم و گاهی در دوران میانسالی و سالمندی با بیماری های مزمن دست و پنجه نرم می کنیم.خود مراقبتی در تمام طیف سلامت و بیماری معنی پیدا می کند و مراقبت های بهداشتی در طیفی قرار می گیرند که دامنه اش می تواند از خود مراقبتی صدر در صدی مثل مسواک زدن منظم باشد.
آموزش همگانی سلامت و عرضه منابع اطلاعاتی قابل اعتماد برای خود مراقبتی در بیماری های جزئی می تواند تا حد ممکن از مراجعه های پزشکی بی مورد جلوگیری کند.می توان گفت بخش عمده ای از بیماری ها به وسیله خود مردم قابل مراقبت بوده و با درمان های خانگی ساده می توان بهبود یافت در نتیجه خود مراقبتی باعث کاهش مراجعات پزشکی خواهد شد.در انگلستان، مبلغ صرفه جویی شده در نظام سلامت صرفا" از همین منظر سالانه 96 میلیارد دلار است!
برای رعایت و آگاهی از جنبه های مختلف خود مراقبتی توجه به این نکات ضروری است
وجه به وزن خود و نگه داشتن آن در محدوده مناسب، آشنایی با تغذیه سالم و پیروی از رژیم غذایی صحیح، توجه به اهمیت فعالیت بدنی و نقش آن در سلامت افراد، توجه به مضرات دخانیات و اقدام جهت ترک آن، آگاهی از تأثیر استرس بر سلامتی و اهمیت کنترل آن، توجه به نقش خواب در سلامت جسمی و روانی و آگاهی از بهداشت خواب، آشنایی با علائم و نشانه های افسردگی، آشنایی با علائم و نشانه های اضطراب، توجه به سلامت قلب و عروق و آشنایی با عوامل خطر بیماری های قلبی – عروقی، آشنایی با سرطان های شایع، عوامل خطر و راه های پیشگیری از آن ها.
در پایان لازم به ذکر است، خود مراقبتی بیشترین نقش را در زمینه پیشگیری از بیماری انسان بازی می کند و هیچ عاقلی نمی تواند به اندازه خود انسان به نکات مهم در خصوص خود مراقبتی توجه کند و نقش مؤثری داشته باشد.ما باید یاد بگیریم خودمان از خودمان مراقبت کنیم، یعنی فعالیت های که برای حفظ و ارتقای سلامتمان، پیشگیری از ابتلا به بیماری، درمان بیماری یا کاهش عوارض آن انجام می دهیم.
شعار سال و عناوین روزهای هفت? سلامت 1393؛
یک عمر سلامت با «خود مراقبتی»
شعار روزهای هفته سلامت:
- دوشــــنبه 1 اردیبهشت: توانمندسازی نوجوانان و جوانان برای خودمراقبتی
- سهشـنبه 2 اردیبهشت: عموم مردم، نیازمند خودمراقبتی
- چهارشنبه 3 اردیبهشت: خانواده، خاستگاه خودمراقبتی
- پنجشــنبه 4 اردیبهشت: رسانهها، مروّجان خودمراقبتی
- جمـــــــعه 5 اردیبهشت: نهادها و پایگاههای مردمی، کانونهای خودمراقبتی
- شنـــــــبه 6 اردیبهشت: تیم سلامت، مربیان خودمراقبتی
- یکشنـــبه 7 اردیبهشت: سیاستگذاران و مدیران اجرایی، حامیان خودمراقبتی
برای نگهداری مازاد محتویات قوطی کنسرو بهتر است از ظروف شیشه‌ای استفاده کرده و حتما در یخچال نگهداری شود.
محمدرضا زارع کارشناس موادغذایی مرکز بهداشت استان یزد با اشاره به نکات مهم هنگام مصرف مواد غذایی کنسرو شده توصیه کرد: قبل از مصرف کنسرو‌ها جهت از بین بردن سم خطرناک بوتولیسم احتمالی موجود در مواد غذایی کنسرو شده قوطی‌های کنسرو به مدت10 دقیقه در آب جوشانده شوند، با جوشاندن کنسرو‌ها در مدت زمان ذکر شده سم بوتولیسم ترشح شده توسط باکتری کلستریدیوم بوتولینیم از بین می‌رود.
وی عنوان کرد: برای گرم کردن مواد غذایی کنسرو شده قوطی کنسرو چه به صورت در بسته و چه باز شده مستقیما روی شعله قرار داده نشود، ممکن است در اثر شعله مستقیم و حرارت زیاد لحیم جداره قوطی ذوب شود و باعث ورود ذرات فلز به داخل ماده غذایی شود.
زارع خاطرنشان کرد: از طرفی خصوصا در مورد قوطی‌های باز شده حاوی ماده غذایی که مستقیما روی شعله قرار داده شده‌اند حرارت باعث تسریع فعل و انفعالات شیمیایی بین ماده غذایی و جداره داخل قوطی که در اثر باز شدن آسیب دیده و اندود آن از بین رفته است می‌شود.
وی تاکیدکرد: پس از باز کردن قوطی کنسرو محتویات آن فورا خارج و در ظرف دیگری ریخته شود. چرا که ممکن است ماده غذایی بعد از باز کردن درب قوطی در مجاورت اکسیژن هوا با جداره داخل قوطی هر چند که اندود هم شده باشد وارد واکنش شود.
این کارشناس یادآورشد: برای نگهداری مازاد محتویات قوطی کنسرو بهتر است از ظروف شیشه‌ای استفاده نموده و حتما در یخچال نگهداری شود.
وی ادامه داد: کنسرو‌ها را می‌توان مدت‌ها بدون استفاده در یخچال نگهداری کرد مشروط بر اینکه با رعایت کامل اصول کامل بهداشتی تهیه شده باشند، البته محتویات کنسرو در داخل قوطی به تدریج با یکدیگر و حتی با جداره داخلی قوطی وارد فعل و انفعالات شیمیایی می‌شوند، بنابراین مصرف کنسروهایی که سال‌ها مانده‌اند صحیح نیست. این چنین کنسروهایی معمولا با بوی کهنگی و مزه تند و نامطبوعی همراه می‌باشند. معمولا بهترین زمان مصرف کنسرو 2 سال پس از تاریخ تولید می‌باشد.
زارع افزود: نشت مواد غذایی داخل قوطی خصوصا در مورد قوطی‌هایی که ضربه دیده‌اند موجب تماس محتویات با هوای خارج و در نتیجه فساد و سمیت آن می‌شود و لازم است از مصرف آن خودداری شود.
این کارشناس گفت: در صورت وجود زنگ زدگی در سطح خارجی قوطی‌ها احتمال سوراخ بودن و فساد محتویات آن وجود دارد. لذا از مصرف این چنین کنسروهایی بایستی خودداری شود. ایجاد حالت زنگ زدگی در سطح داخل قوطی‌ها هم محتویات آن را غیر قابل مصرف می کند.
چربی بدنتان را با مغزها تامین کنید/ مصرف بالای گوشت قرمز با بروز سرطان ارتباط دارد!
چربی بدنتان را با مغزها تامین کنید/ مصرف بالای گوشت قرمز با بروز سرطان ارتباط دارد !
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی یزد توصیه کرد: افراد دقت داشته باشند چربی مورد نیاز خود را از مواد غذایی مانند بادام زمینی، ماهی، غذاهایی دریایی، روغن کانولا، روغن‌های گیاهی مایع مانند روغن کنجد، مغزها و روغن زیتون تامین کنند.
دکتر اعظم السادات هاشمی آنکولوژیست یزدی در گفت و گو با خبرنگار وب دا، اشاره به عوامل تغذیه‌ای که احتمال بروز سرطان را افزایش می‌دهند اظهارکرد: چربی‌ها از جمله این مواد غذایی هستند، غذاهای پرچرب و مواد غذایی سرخ شده، ابتلا به انواع سرطان را افزایش می‌دهد.
وی افزود: اسید‌های چرب ترانس و اشباع (در کیک، کلوچه، کراکر، غذاهای حیوانی، مارگارین، روغن سرخ شده، چیپس و...) خطرناک‌ترین چربی‌ها ستند. بنابراین سعی شود چربی مورد نیاز خود را از مواد غذایی مانند بادام زمینی، ماهی، غذاهایی دریایی، روغن کانولا، روغن‌های گیاهی مایع مانند روغن کنجد، مغزها و روغن زیتون تامین شود.
دکتر هاشمی هشدار داد: زیاده‌روی در مصرف نمک با افزایش احتمال بروز برخی سرطانها همراه است.
وی مواد غذایی آلوده به افلاتوکسین را از دیگر عوامل مهم افزایش دهنده سرطانها دانست و عنوان کرد: مصرف غلات، حبوبات و مغزهای آلوده به افلاتوکسین (سموم تولید شده از کپک در این مواد غذایی) موجب بروز سرطان می‌شوند.
این آنکولوژیست یزدی متذکرشد: زیاده روی در مصرف گوشت قرمز و گوشت‌های فراوری شده با افزایش احتمال بروز سرطان ارتباط دارد.
دکتر هاشمی با اشاره به این که روش‌های نامناسب تهیه و طبخ مواد غذایی می تواند نقش موثری در بروز و ایجاد سرطانها داشته باشد گفت: پخت گوشت در حرارت بالا، فرآوری گوشت، دودی کردن، نمک سود کردن، اضافه کردن مواد شیمیایی و نگهدارنده به گوشت (در تولید سوسیس، کالباس و هات داگ) و کنسرو کردن گوشت سبب تولید ترکیبات سرطان زا می‌شود.
نوشابه های غیرالکلی گازدار، نوشیدنی هایی هستند که عمده ترین ترکیبات آن ها آب، عصاره، شکر و دی اکسیدکربن است. عصاره یا بنیان نوشابه های طعم دار رنگی مجموعه ای از طعم دهنده های مجاز پرتقالی، لیمو، توت فرنگی، رنگ مجاز، امولسیون کننده، اسید سیتریک و سایر اسید های مجاز است.
نوشابه های گازدار نوع کولا مانند کوکاکولا و پپسی کولا نوشابه هایی هستند که از مخلوط کردن عصاره با طعم کولا، کارامل و سایر مواد افزودنی به دست می آیند و به رنگ مشکی موجودند .و نوشابه های گازدار طعم دار رنگی مانند فانتا نوشابه های گازدار طعم دار بی رنگ نوشابه ها ی گازدار میوه ای نیز نوشابه هایی هستند که از مخلوط کردن رنگ های مجاز خوراکی و مواد طعم دهنده و سایر مواد افزودنی بدست می آیند.علاوه بر انواع یاد شده، نوشابه های دیگری همچون نوشابه گازدار بدون طعم ورنگ مانند آب های معدنی گازدار نوشابه های گازدارمالت(ماء الشعیر)و نوشابه های گازدارکم کالری (سبک) نیز موجود می باشد که این نوشیدنی ها حداقل به میزان 25% کالری کمتری در مقایسه با نوشیدنی ها استاندارد تأمین می کنند. در تهیه این نوع نوشابه ها از شیرین کننده طبیعی و مصنوعی به طورهمزمان استفاده می شود.در تهیه نوشابه های گازدار رژیمی(بدون قند) از شیرین کننده های مصنوعی استفاده می شود و در صورتی که از شیرین کننده آسپارتام استفاده شده باشد، مصرف آن برای افراد مبتلا به فنیل کتونوری ممنوع است و نوشابه های انرژ ی زا نیز حداقل باید حاوی 25% کالری بیش از سایر نوشیدنی ها باشد به همین علت حاوی مقدار زیادی از انواع قند های طبیعی یا شیرین کننده های مصنوعی هستند .این نوشیدنی ها تأمین کننده آب، انرژی و الکترولیت های مختلف بوده و مصرف آن ها به جبران این مواد از دست رفته به شکل تعریق طی ورزش و فعالیت های بدنی سنگین کمک می کند.مصرف نوشابه به دلیل کالری(انرژی) قابل ملاحظه ی آن، در افرادی که دچار اضافه وزن هستند، و یا قصد کنترل وزن دارند باید محدود شود. همچنین در صورت مصرف زیاد از این نوشیدنی، اسید فسفریک و گاز دی اکسید کربن موجود در آن با برداشت املاح از بافت استخوانی سبب پوکی استخوان می شود. یکی از عمده ترین عوارضی که مصرف این نوشیدنی ها ایجاد می کند، چاقی افراد است که هر 300 میلی لیتر نوشابه حاوی 28 گرم معادل 2 قاشق غذا خوری شکر است و افراط در مصرف نوشابه ها به ویژه نوشابه های ورزشی و ماءالشعیر سبب افزایش وزن و چاقی حتی در کودکان و نوجوانان می شود. از مضرات استفاده از نوشابه به بد غذایی کودکان، افزایش برگشت غذا از معده به مری، پوکی استخوان، سایش دندان هارا می توان اشاره کردو همچنین عوارض ناشی از کافئین نیز با تأثیر بر سیستم عصبی موجب بهم خوردن نظم خواب، بیش فعالی و اعتیاد به مصرف نوشابه می شود.باید مصرف نوشابه های شیرین گازدار را به حداقل برسانید و تا حد امکان آب سالم و نوشیدنی های تازه طبیعی مانند آب میوه های خانگی را بجای نوشابه های صنعتی بنوشید.تا حد امکان از نوشابه های فاقد رنگ و مواد نگهدارنده استفاده کنید و برای جلوگیری از پوسیدگی دندان، بعد از نوشیدن نوشابه، دهان خود را با آب بشویید. همچنین برای کاهش میزان تماس مستقیم نوشابه با دندان ها، نوشابه را با نی بنوشید. در صورت مصرف نوشابه در حجم زیاد، آب کافی نیز بنوشید تا بدن دچار کم آبی نگردد.زنان باردار و شیرده و کودکان از مصرف نوشابه های گاز دار خودداری نمایند. نوشابه های گازدار نباید هنگام فعالیت بدنی شدید و ورزش مصرف شوند زیرا خاصیت ادرار آوری کافئین و تعریق حین فعالیت جسی باعث کم آبی می شود.
.: Weblog Themes By Pichak :.
