23 تا 30 آبان ماه به عنوان هفته حمایت از بیماران کلیوی نام گرفته است که هر ساله در این هفته تلاش دست‌اندرکاران سلامت بر این است تا ضمن پیگیری مشکلات مربوط به این بیماران کلیوی، به خصوص بیماری‌ نارسایی کلیه از طریق رسانه‌ها و صدا و سیما، اطلاع‌رسانی‌های عمومی و آموزش در خصوص وظایف این عضو مهم بدن، اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از ایجاد و پیشرفت نارسایی‌های کلیوی صورت گیرد.

باید به صورت ساده گفت که وظیفه اصلی کلیه‌ها، دفع مواد زاید بدن، تنظیم آب و املاح بدن، کمک به کنترل فشارخون، ساخت هورمون محرک خون سازی و ویتامین D  است.

خون بدن هر انسان، روزانه 60 بار از کلیه‌های او عبور می‌کند

روزانه به طور متوسط حدود 60 بار همه حجم خون بدن از کلیه‌ها عبور می‌کند که 99 درصد آن بازجذب می‌شود و فقط یک درصد به صورت ادرار از کلیه‌ها تصفیه و دفع می‌شود.

در صورت هرگونه اختلال در کار کلیه‌ها، عملکرد حیاتی آن‌ها در بدن با نقصان مواجه می‌شود و به صورت تدریجی یا ناگهانی، فرد دچار درجاتی از نارسایی‌های یک‌طرفه یا دو طرفه کلیوی می شود؛ در صورت عدم پیشگیری و درمان به موقع و مناسب، عملکرد نرمال کلیه‌ها قابل برگشت نیست.

علل عمده ایجاد بیماری‌های کلیوی

در حال حاضر در اغلب نقاط دنیا و همچنین در ایران، شایع‌ترین علت نارسایی مزمن کلیه‌ها، به ترتیب بیماری دیابت یا مرض قند، پرفشارخونی، التهابات کلیه یا گلومرولونفریت، بیماری‌های کیستیک کلیه‌ها، مسمومیت‌ها، سنگ‌ها و عفونت‌ها هستند.

نکته جالب این است که این بیماری‌ها در اغلب اوقات با پیشگیری مناسب و منظم قابل کنترل هستند و نگرانی زیادی در این صورت وجود ندارد، اما در عمده مواقع نیز به علت عدم کنترل مناسب و رسیدگی‌های پزشکی این موارد به اختلال در عملکرد کلیه‌ها منجر می‌شود.

از سوی دیگر شناخت علائم نارسایی‌های کلیه برای افراد جامعه مهم است.

مهم ترین علائم نارسایی‌های کلیوی

مهم‌ترین علائم نارسایی‌های کلیوی را می توان بی‌حالی، ضعف، خستگی، تورم زیر پلک و صورت،خارش بدن، تورم اندام‌ها، بی‌اشتهایی، کم‌خونی، پرادراری یا کاهش محسوس حجم ادرار و وجود خون در ادرار دانست.
در صورتی که نارسایی کلیه‌ها به مراحل حاد و شدید برسد نیز علائمی مانند تهوع، استفراغ، تورم شکم، بوی بد دهان به علت تجمع مواد زائد در بدن و قطع جریان ادرار بروز پیدا می‌کنند.

باید این را هم گفت که متأسفانه در موارد بسیاری، ایجاد نارسایی مزمن کلیه به صورت بی سر و صدا، تدریجی و بدون علامت مشخصی و به صورت اتفاقی بعد از انجام آزمایش اوره و کراتی‌نین خون بعد از بروز عوارض بروز پیدا می‌کند که انجام آزمایشات و چکاپ منظم در این زمینه بسیار مؤثر است.

از طرفی در طی دهه اخیر و در تمام دنیا، شیوع دیابت و نارسایی مزمن کلیه رو به افزایش است، به طوری که در حال حاضر شیوع این بیماری در کشور ما به صورت آماری، حدود 75 در میلیون است و بالغ بر 29 هزار نفر بیمار مبتلا به نارسایی‌های کلیه تحت درمان دیالیز در کشور هستند.

52 درصد بیماران مبتلا به نارسایی‌های کلیه نیز تحت عمل پیوند کلیه هستند که با افزایش میزان اهدای عضو در کشور و آمار بالای تصادفات در حال حاضر حدود 30 درصد کلیه‌های پیوندی، از بیماران مبتلا به مرگ مغزی تأمین می‌شود.

اکنون درمان استاندارد و ارجح برای بیماران نارسایی کلیوی، پیوند کلیه است که تا زمان تأمین کلیه برای عمل پیوند باید با استفاده از دستگاه‌های دیالیز، خون تصفیه شود.

و اما در این بین توصیه‌های پیشگیرانه از بیماری‌های نارسایی کلیه بسیار مهم است.

برای پیشگیری از بیماری‌های کلیوی چکار باید کرد؟

با توجه به اینکه علل اصلی ایجاد نارسایی‌های کلیوی، قند خون کنترل نشده، فشارخون بالا، بیماری‌های التهابی و مزمن کلیه، عفونت‌ها و سنگ کلیه است، بهترین روش پیشگیری، غربالگری دیابت، فشارخون، درمان مناسب قندخون و فشارخون، رعایت تغذیه مناسب، کاهش مصرف نمک، چربی، گوشت قرمز و تشخیص و درمان به موقع عفونت‌ها، کیست‌ها و سنگ‌ها است.

در بخش‌های خدمات درمانی نیز دسترسی مناسب به داروهای موردنیاز بیماران پیوندی برای جلوگیری از پس زدن پیوند عضو، افزایش تعداد و کیفیت دستگاه‌های دیالیز و بخش‌های دیالیز و حمایت اجتماعی و روانی جامعه، انجمن‌های خیریه در بهبود کیفیت زندگی و افزایش طول عمر آنان بسیار مؤثر است.

سخن از بازی‌های رایانه‌ای و آسیب‌شناسی این رسانه الکترونیکی است؛ بررسی‌ها نشان می‌دهد مدت زمانی که هر فرد بطور متوسط صرف این بازی‌ها می‌کند بیش از 124 دقیقه در روز است و به این ترتیب ایرانی‌ها بالغ بر 40 میلیون ساعت در روز را صرف استفاده از گیم و بازی‌های رایانه‌ای می‌کنند.

این آمارها را شورایعالی اطلاع‌رسانی کشور اعلام کرده که شمار کاربران "گیم" در ایران روزانه بالغ بر 20 میلیون نفر و متوسط سن استفاده‌کنندگان گیم در ایران نیز 18 سال است و پیش‌بینی می‌شود این رقم در 10 سال آینده به 28 سال افزایش یابد.

از آنجاکه جامعه کاربری بازی‌های رایانه‌ای پرتأثیرترین رسانه‌هاست و آمار فروش این بازی‌ها در دنیا نیز براین ادعا صحه می‌گذارد، آسیب‌شناسی نحوه و مدت زمان استفاده از این بازی‌ها، اهمیت دوچندان پیدا می‌کند.

به گفته عضو مرکزتحقیقات روانپزشکی و علوم‌رفتاری دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد، انجام مداوم بازی‌های رایانه‌ای موجب ایجاد پرخاشگری و خشونت در کودکان و نوجوانان می‌شود.

دکتر پریا حبرانی با بیان این که خشونت و حالت جنگی مهمترین محرکی است که در طراحی جدیدترین و جذاب‌ترین بازی‌های رایانه‌ای به حد افراط از آن استفاده می‌شود و فرد برای رسیدن به مرحله بعدی بازی باید با نیروهای به اصطلاح دشمن بجنگد، اظهار می‌کند: استمرار چنین بازی‌هایی کودک را پرخاشگر و ستیزه‌جو بارمی‌آورد.

بر اساس این گزارش، ایجاد حس انزواطلبی از دیگر معایب بازی‌های رایانه‌ای خشن است و به اذعان کارشناسان، کودکانی که بطور مداوم با این بازی‌ها درگیرند، درونگرا، منزوی و در برقراری ارتباط اجتماعی با دیگران ناتوان می‌شوند که ایجاد این روحیه موجب جدایی کودک از گروه همسالان و سرآغازی برای بروز ناهنجاری‌های دیگر است.

تحقیقات نشان می‌دهد کودکانی که دائما از بازی رایانه‌ای استفاده می‌کنند درونگرا می‌شوند و در جامعه، منزوی و در برقراری ارتباط اجتماعی با دیگران ناتوان می‌شوند، چراکه وقتی کودکان به انجام بازی‌های رایانه‌ای مشغول می‌شوند، گذشت زمان را احساس نمی‌کنند و وقتی به خود می‌آیند که ساعات زیادی از وقتشان صرف این بازی‌ها شده ‌است.

در این بازی‌ها بدلیل این که کودک یا نوجوان با ساختنی‌ها و برنامه‌های دیگران به بازی می‌پردازد و کمتر قدرت دخل و تصرف در آنها را پیدا می‌کند، اعتماد به نفس او در برابر ساختنی‌ها و پیشرفت دیگران متزلزل می‌شود. تصور بیشتر خانواده‌ها این است که در بازی‌های رایانه‌ای فرد مداخله فکری مداوم دارد، اما این مداخله فکری نیست، بلکه این بازی‌ها سلول‌های مغزی را گول می‌زنند و از نظر حرکتی نیز فقط چند انگشت کودک را حرکت می‌دهند.

بروز مشکلات بینایی از دیگر موارد آسیب استفاده طولانی‌مدت و بدون نظارت بازی‌های رایانه‌ای است.کودکان هنگام بازی مدام به صفحه رایانه خود خیره می‌شوند و به همین دلیل چشمانشان از نظر بینایی دچار عوارض می‌شود و در معرض خطر نزدیک‌بینی قرار می‌گیرند.

همچنین مشکلات اسکلتی و دردهای نواحی مچ، گردن و پشت، کودکانی را که به مدت طولانی از رایانه استفاده می‌کنند، تهدید می‌کند؛ زیرا فرد ساعت‌ها در یک وضعیت ثابت می‌نشیند و در نتیجه ستون فقرات و استخوان‌بندی او دچار مشکل می‌شود. چاق شدن کودکان و نوجوانان به علت کم‌تحرکی در مقابل این دستگاه نیز عارضه مهم دیگر است که کارشناسان نسبت به آن ابرازنگرانی می‌کنند.

در این میان کارشناسان حوزه روانپزشکی کودک و نوجوان توصیه می‌کنند: والدین همراه فرزندان خود به کوهستان، باشگاه‌ها و میادین ورزشی بروند و به بازی‌های مورد علاقه آنها بپردازند تا انرژی عصبی و روانی آنان تخلیه شده و توجهشان از بازی‌های رایانه‌ای منحرف شود