بروسلوز در حیواناتوانسان

پیشگفتار :
بروسلوز از بیماری هایعفونی واگیرداری است که به لحاظ مشترک بودن بین انسان و دام، جایگاه ویژه ای دارد. این بیماری ضررهای اقتصادی بی شماری به صنعت دامپروری کشورهایی چون ایران تحمیل میکند برجسته ترین این زیان ها سقط جنین و عواقب پس از آن است که گله را از حیزانتفاع خارج می سازد. با وجود این ، درگیر بودن سلامت انسان ها و نیاز به ریشه کنیبیماری در جمعیت های حیوانی به عنوان پایه و اساس محو بیماری در جوامع انسانی ضرورتبرری و تحقیقی هکه جانبه پیرامون این بیماری را بیش از پیش هویدا می کند.
شایانذکر است که این روز ها که بحث جنگ بیولوژیک (Bioterrorism) ، بسیار قوت گرفته استاز بروسلا ها و مخصوصا گونه های ملیتنسیس و سوئیس، به عنوان جنگ افزار های بیولوژیک(Bio war fare) بالقوه، یاد میشود. ولی اینکه آیا عملا چنین سلاحی تا به حال علیهانسان ها استفاده شده است یا خیر، مشخص نمی باشد ولی با این وجود ممکن استبیوتروریست ها بروسلاها را از طریق افشانه (آئروسل) آلوده کردن غذا ها و آب، منتشرکنند0

تاریخچه بیماری درجهان:
عامل بیماری بروسلوز برای اولین بار در سال 1887 توسط یک پزشکانگلیسی به نام دیوید بروس از طحال سربازی که در اثر تب مالت یا تب مدیترانه ایمرده بود، جدا گردید. او این باکتری را بروسلا ملی تنسیس نامید. ده سال بعد، یکدامپزشک دانمارکی به نام فردریک بنگ، بروسلا ابورتوس را از جنین سقط شده گاو جدانمود. بروسلا ملی تنسیس در سال 1905 از شیر بز ، در سال 1947 از مزرعه داری کهدارای تعدادی گاو مبتلا به بروسلوز بود، در سال 1952 در شمال فرانسه از خرگوشصحرایی و در سال1963 در آرژانتین از گوسفند جدا گردید و برای اولین بار ثابت شد کهاین باکتری به طور طبیعی عامل بروسلوز گوسفندی نیز است.
در سال 1914 جاکابتراوم میکروبی از همین نوع را به نام بروسلا سوییس از جنین سقط شده خوک جدا کرد. درسال 1918 خانم اوانس شباهت کامل باکتری هایی را که در بیماری انسان و حیوانات دخالتداشته، بررسی و ثابت نمود. در همین سال امکان وجود عفونت در مادیان و اسب به اثباترسید. در سال 1953 بودل و بویز در نیوزیلند و استرالیا، بروسلا اویس را از قوچ جداکردند و در همین سال سیمونز و هال همین را از بره سقط شده جدا نموده، آن را عاملسقط جنین در میش ها دانستند.
بروسلا نئوتوما نخستین بار توسط استینر و لاک ماندر سال 1957 از یک موش جنگلی به نام نئوتومالپیدا جدا شد. در سگ عامل بروسلوز اولینبار در سال 1966 در امریکا و انگلستان جدا گردید و در سال 1968 این ارگانیسم توسطکارمیچل و برونر تشخیص داده شد و آن را بروسلا کنیس نامیدند.

تاریخچ? بیماری در ایران:
برای اولین بار در سال 1932وجود بروسلوز در انسان توسط کارشناسان انستیتو پاستور مشخص گردید. دلپی و کاوه درسال 1944 در موسسه رازی به وسیله کشت از شیردان یک گوساله سقط شده بروسلا ابورتوسرا جدا کردند. در سال 1950 در یک واگیری سقط جنین در میش های اطراف اصفهان وجودمیکروب بروسلا ملی تنسیس در جنین های سقط شده و همچنین شیر میش های آن ناحیه توسطموسسه رازی به اثبات رسید.
انتسار و اردلان در سال 1955 این میکروب را از جنینسقط شده گاو در سال 1962 از شیر گاو جدا نمودند. در سال 1962 وجود بروسلا ملی تنسیسدر نیشابور به اثبات رسید و در سال 1971 بروسلا سوییس در حومه حصارک از خوک جداگردید. در ایران اولین گزارش از جداسازی بروسلا ابورتوس از گوسفند بروسلوز عنوانعامل سقط جنین در آن حیوان در سال 1982 توسط ذوقی و عبادی ارائه شد. در سال های1986 و 1987 بروسلا ملی تنسیس از شتر توسط ذوقی و عبادی جدا شد. در سایر نواحیایران وجود بروسلوز در انسان و دام ها به اثبات رسده است.
سببشناسی:
جنس بروسلا به شش گونه بروسلا آنفلوانزای، بروسلا ملی تنسیس،بروسلا سوییس، بروسلا کنیس، بروسلا نئوتوما و بروسلا اوویس طبقه بندی می گردد. بهاستثنای بروسلا نئوتوما و احتمالاً بروسلا کنیس و بروسلا اوویس دیگر گونه هایبروسلا در اکثر نقاط دنیا منتشرند.
انواع مختلف باکتری بروسلا نسبت به عفونتیکه در میزبان اصلی ایجاد می نمایند از یکدیگر متمایز می گردند و از این نظر بروسلاابورتوس در اصل گاو را آلوده می سازد وبی گاهی اوقات به گاو میش، شتر، آهو، سگ،اسب، گوسفند، بز و انسان انتقال می یابد.
میزبان اصلی بروسلا کنیس، سگ است امابه طور اتفاقی باعث عفونت در انسان نیز می گردد. بروسلا ملی تنسیس باعث عفونت درگوسفند و بز می شود ام ممکن است به گاو و انتسان نیز منتقل گردد.
بروسلانئوتوما تنها نوع شناخته شده ای است که فقط موش جنگلی را آلوده ساخته و هیچ موردیاز عفونت طبیعی در دیگر حیوانات و انسان تا کنون گزارش نشه است.
بروسلا سوییساز نظر میزبان اصلی نسبت به دیگر گونه ها دامنه وسیع تری دارد. میزبان اصلی بایوتیپهای 3،2،1 بروسلا سوییس، خوک است ولی ممکن است به دیگر حیوانات از جمله سگ، خرگوش،جوندگان و انسان نیز منتقل گردند. بایوتیپ 4 بروسلا سوییس در اصل باعث ایجاد عفونتدر گوزن شمالی می گردد ولی همچنین ممکن است به سگ و انسان نیز انتال یابد.

خصوصیات باکتری:
بروسلا ها باسل های کوچک یاکوکوباسیل، غیر متحرک، فاقد هاگ و گرم منفی اند. اندازه آن ها متغیر و به طول6/. تا2 میکرون و عرض 3/. تا 5/. میکرون است. این ارگانیسم ها معمولاَ بصورت گروهی و گاهینیز به صورت انفرادی دیده می شوند و در کشت های آزمایشگاهی به ثورت زنجیر یا رشتهکوتاهی در می آیند. ارگانیسم در مقابل اسید مقاوم نبوده، اما در رنگ زدایی توسطاسیدهای ضعیف مانند اسید استیک 5/. درصد می توانند مقاومت کند. این خصوصیت باکتریدر تکنیک رنگ آمیزی بروسلا که برای تشخیص استفاده می شود، به کار گرفته می شود.
خصوصیات کشت باکتری:
رشد باکتری بر روی محیط هایآزمایشگاهی کند بوده، اغلب در دمای 27 درجه ساتیگراد قبل از 48 ساعت محسوس نیست. درکشت های اولیه، بروسلا ابورتوس و بروسلا سوییس خیلی ضعیف رشد کرده نیاز به 5 تا 10درصد CO2 دارند. در حالی که گونه های دیگر در اتمسفر معمولی رشد می کنند.
پرگنهگونه های صاف روی آگار مغذی پس از 4 ساعت در دمای 37 درجه ساتیگراد حدود 5/. میلیمتر قطر دارند و به شکل گرد، محدب وکدر با سطح صاف و برّاق هستند. پرگنه ها پساز 2 تا 3 روز در گرمخانه بزرگ می شوند پرگنه گونه های ناصاف، بزرگ تر، پهن تر وزرد کم رنگ بوده و ظاهر دانه ای دارند.
محیط های جامد متعددی برای کشت مناسببروسلا ها توصیه شده است که شامل آگار سرم دار، تریپتوز آگار، آگار سرم داراینفیوژن کبد، دکستروز سیب زمینی یا گلیسرول سیب زمینی و محیط های اختصاصی همراه بابا آنتی بیوتیک هستند. سرم استفاده شده در محیط کشت نباید حاوی پادگن علیه بروسلاها باشد.
باکتری ها، محیط های مایع را به آهستگی کدر کرده، به صورت رسوب دانهای نرم که پس از مدت طولانی در گرمخانه به صرت چسبنده در می آیند، دیده می شود.
اگرچه ارگانیسم قند های متعددی را مورد استفاده قرار می دهد، اما مقادیر اسید وگاز تولید شده به حدی کم است که برای تشخیص گونه های بروسلا قابل استفاده نیستند واین خاصیت در تشخیص جنس بروسلا با ارزش است.
آزمایش تولید H2S همراه با سایرخصوصیات برای تشخیص گونه های بروسلا مفید است ، تولید H2S توسط گونه های آمریکاییبروسلا سوییس شدید و توسط گونه های بروسلا ابورتوس خفیف است. گونه های دانمارکیبروسلا سوییس، H2S تولید نمی کنند و بروسلا ملی تنسیس هم معمولاَ H2S منفی است.
فعالیت های اوره آزی در گونه های امریکایی و دانمارکی بروسلا سوییس زیاد، دربروسلا ابورتوس کم و در بروسلا ملی تنسیس متغیر است.
حساسیت بروسلا ها نسبت بهرنگ های مختلف برای تشخیص گونه های متعدد ارگانیسن به کار می رود. رنگ های مورداستفاده تیونین، فوشین بازی، متیل ویولت و پیرونین هستند. اکثر گونه های بروسلاابورتوس توسط تیونین مهار شده ولی فوشین بازی آن ها را مهار نمی کند، در صورتی کهبروسلا سوییس توسط فوشین بازی مهار شده اما به وسیله تیونین مهار نمی شود.
مقاومت باکتری ها در مقابل عوامل فیزیک و شیمیایی:
بروسلا ها در دمای60درجه سانتیگراد در مدت 10 دقیقه از بین می روند. پاستوریزاسیون شیر نیز آن ها رااز بین می برد. بروسلا به PH اسیدی، مواد ضد عفونی کننده و نور مستقیم خورشید حساسهستند؛ اما در جنین هایی که در معرض نور خورشید نباشند، ماه ها زنده می می مانند.
ارگانیسمبه مدت طولانی در دمای پایین، به مدت یکسال یا بیشتر در دمای 8 درجهسانیگراد در مدفوع زنده می ماند و برای مدت خیلی طولانی در دمای 40- درجه ساتیگرادمی توان آن را نگهداری کرد. 

برسلوز درانسان:
بیماری در انسان به دلیل تماس با حیوانات عفونی و یا بلع شیر ومحصولات لبنی آلوده حادث می گردد. علائم بروسلوز در انسان غیر اختصاصی می باشد.
سبب شناسی:
چهار گونه از بروسلا موجب بروز عفونت در انسانمی گردد که به ترتیب شدت بیماری زایی شامل بروسلا ملی تنسیس ، بروسلا سوییس ،بروسلا ابورتوس و بروسلا کنیس مطرح می باشد.
اپیدمیولوژی:
موارد آلودگی با بروسلا به مراتب بیشتر ازدیگر آلودگی های باکتریایی است که دلالت بر حساسیت ویژه انسان دارد. بیماری درحیوانات هم به طریق جنسی و هم از راه بلع مواد آلوده بروز می نماید اما در انسان بهدنبال بلع محصولات دامی آلوده یا تماس پوست ناسالم با باکتری رخ می دهد. در امریکامیزان ابتلای مردان به زنان 6 به 1 گزارش شده است. چنین به نظر می رسد که تنها حدود4 درصد از موارد ابتلا به بروسلوز شناخته و گزارش می شود. بروسلوز عمدتا یک بیماریشغلی است. دامپزشکان برر حسب اتفاق ممکن است با باکتری تخفیف حدت یافته و زندهبروسلا ابورتوس در حین واکسیناسیون آلوده شده وبیم خفیفی را نشان دهد. در سطح جهانبروسلا ملی تنسیس مهم ترین عامل بروسلوز محسوب می شود.
مطالعات اپیدمیولوژیبیماری در انسان نشان داده است در مناطق روستایی بیماری به صورت مستقیم و غیرمستقیم به انسان سرایت می کند در حالی که در مناطق شهری محصولات پاستوریزه نشدهباعث سرایت بیماری به انسان می شود.
در صورت استفاده از کود آلوده، سبزیجاتتازه ممکن است به بروسلا آلودگی داشته باشد که از موارد انتقال بروسلوز انسانی بامنشاء ناشناخته است.
تغییرات فصلی بیماری در موارد انسانی بیشتر در اواخرزمستان و اوایل بهار و در ارتباط با دوره پایانی آبستنی اتفاق می افتد.
بیماری زایی و آسیب شناسی:
با تهاجم باکتری به بدن توسطلوکوسیت ها ی پلی مورفونوکلور و ماکروفاژها برخی از باکتری ها نابود شده اما گروهیدیگر در این سلولها تکثیر یافته و سپس از طریق سیستم لنفاوی به غدد لنفاوی ونهایتاَ به خون راه می یابند و نتیجه باکتریمی که به سیستم رتیکلو اندو تلیال درکبد، طحال و مغز استخوان و سایر اندام ها چون کلیه ها سرایت می نماید. بروسلا هاموجود در درون سلول در برابر پادتن و آنتی بیوتیک ها مصون خواهد ماند. واکنش بافتیدر برابر بروسلا با تشکیل گرانولوما می باشد. بروسلا ابورتوس بیماری ملایمی همراهگرانولوماهای غیر پنیری در کبد و اندام های رتیکلواندوتلیال به دنبال دارد.
بروسلا سوییس بیماری شدیدتری همراه با ضایعات موضعی چرکی و گرانولوماهای پنیریایجاد می کند. بروسلا ملی تنسیس شدیدترین نوع بیماری را ایجاد می کند. بروسلا کنیسبیماری مشابه بروسلا ابورتوس ایجاد می کند. شواهد مستندی در مورد سقط جنین هایانسانی در بروسلوز به دست نیامده است.
علائم:
تظاهراتبروسلا در انسان مشتمل بر سه حالت است:
بروسلوز حاد:
دورهکمون بیماری در این حالت از 7 تا 21 روز و گاهی تا چند ماه متغیر است. بیماریغالباَ با تب ملایمی آغاز می شود و به دنبال آن بی حالی، ضعف، خستگی، سردرد، دردپشت، دردهای عضلانی، تعریق و لرز بروز می نماید در صورتی که عامل بیماری بروسلا ملیتنسیس بوده باشد بیماری با تب شدیدی شروع می شود با پیشرفت بیماری اسپلنومگالی،لنفادنوپاتی و هپاتومگلی رخ می دهد.
بروسلوز موضعی:
بروزاین حالت در هر ناحیه از بدن محتمل است ولی استئومیلیت، آبسه های طحال، عفونتدستگاه ادراری-تناسلی، عفونت ریوی و اندوکاردیت شایع تر است. آرتریت نیز غالباَ درناحیه زانو ممکن است رخ دهد. تورم بیضه و اپیدیدیم و به درجات کمتر عفونت هایپروستات و کلیه احتمالاَ به وقوع می پیوندد.
ضایعات عصبی اگرچه نادرند اما بهصورت مننگو انسفالیت، میلیت، و نورو پاتی های محیطی دیده می شود. اندوکاردیت مهمترین عامل مرگ و میر می باشد که در مردان شایعتر می باشد.
بروسلوزمزمن:
به حالتی از بیماری اطلاق می گردد که بیش از یک سال از شروع آنگذشته باشد. بروسلوز مزمن علائم متنوعی را داراست و شامل بیمارانی می شود که کسالتآنها عود کننده بوده و عفونت های موضعی ممکن است باشد یا نباشد و علائمی چون تب وشواهدی چون تست های سرولوژیکی مثبت و جدا سزی ارگانیزم نیز وجود ندارد. حالت غیرمعمولی از بروسلوز در دامپزشکانی که مبادرت به جداسازی جفت حیوانات آلوده نموده اندشامل برجستگی های اریتماتوز بر روی دست و بازو که احتمالاَ به دلیل واکنش افزایشحساسیت در مقابل پادگن های بروسلا دیده شده است.
تشخیص:
شمارش گلبول های سفید معمولاَ طبیعی یا کمتر است وسرعت سدیمنتاسیون گلبول های قرمز نیز طبیعی است. آزمایش آگلوتیناسیون لوله بیشترینکاربرد را در تشخیص این بیماری داراست.

کشت:
بهترینراه برای اثبات وجود عفونت، جداسازی بروسلا است. کشت مغز استخوان در بروسلوز حاد وزمانی که کشت خون منفی است می تواند مثبت باشد. با پیشرفت بیماری باکتری از غددلنفاوی، گرانولومازهای کبدی و طحال و استخوان قابل جدا کردن است.
پیشگیری:
محو بیماری در جوامع انسانی منوط به ریشه کنی آندر جمعیت های حیوانی است.
واکسیناسیون در انسان:
تجویزواکسن کشته معمولی از نظر ارزش مورد بحث است و مصرف واکسن زنده از قبیل S19 براینسان خطر شدیدی دارد.در سال 1975 در روسیه به وسیله کشت سویه S19 یا به وسیله سویهروسی واکسیناسیون انسان را در سطح وسیعی انجام دادند و نتیجه گرفتند میزان بیماریدر منطق آلوده 3/3 تا 2/11 مرتبه کاهش یافته است. البته مصرف گسترده این نوع واکسنبه واسطه ایجاد خطر در انسان توصیه نمی شود.
واکسن PI که از عصاره بروسلا میباشد از سال 1967 به بعد جمعیت انسانی که با PI واکسینه شده اند مورد مطالعه قرارگرفتند و از نسبت بروز بروسلوز به شدت کاسته شد ولی هنوز ارزشیابی دقیق اثر واکسنانجام نشده است.
مدیریت در کنترل بروسلوز:
1-حذف دام هایآلوده توسط آزمایش و کشتار
2-پیشگیری از پخش بیماری در بین دام ها
3-ایمنسازی همگانی
4-اقدامات غیر اختصاصی برای کاهش دادن شیوع عفونت
5-حمایت آموزشیو تعلیماتی
درمان:
روش درمانی پیشنهادی وزارت بهداشت، درمانو آموزش پزشکی از مهر ماه 1370:
1-بزرگسالان:روزانه 600 میلی گرم ریفامپین بهاضافه دو عدد قرص کوتریموکسازول به مدت 6 هفته
2-اطفال 10 میلی گرم ریفامپین بهازای هر کیلو وزن بدن به اضافه کوتریموکسازول به مقدار 8 میلی گرم و تری متوپریم بهمدت 4 تا 6 هفته
3-در مورد زنان باردار در سه ماهه اول و ماه آخر فقط ریفامپین ودر سایر ماه ها همان درمان بزرگسالان خواهد بود.
.قابل توجه است که درمان  خودسرانه  نباید صورت گیرد و  دستورالعمل های درمانی دائما در حال تغییر  هستند